انواع تب سنج؛ فواید و معایب هرکدام

داشتن یک تب سنج پزشکی قابل اعتماد در خانه میتواند بسیار مفید باشد. توانایی تشخیص دقیق تب به شما اطلاعات ضروری برای تصمیمگیری درباره مراحل بعدی مراقبت را میدهد. انواع مختلفی از تب سنجهای تماسی و غیرتماسی برای انتخاب وجود دارد. همچنین سن اعضای خانواده و ترجیحات شخصی میتواند در تعیین نوع مناسب دماسنج به شما کمک کند. در این مطلب از مجله خانومی ما درباره انواع تب سنج و کاربردهای آنها خواهیم پرداخت و شما را برای انتخاب تب سنجی متناسب با نیازهای شخصیتان راهنمایی خواهیم کرد.
فهرست مطالب
انواع تب سنج
مانند هر دستگاه دیگری در خانه، درک نحوه عملکرد دماسنج بسیار مهم است. هر نوع تب سنج عملکرد متفاوتی دارد، اما صرف نظر از نوعی که انتخاب میکنید، حتما دستورالعملهای سازنده را با دقت بخوانید. هیچ دماسنجی در صورت استفاده نادرست، نتایج دقیقی ارائه نخواهد داد.
تب سنج دیجیتال
انواع تب سنجهای دیجیتال با استفاده از حسگرهای حرارتی، دمای بدن را اندازهگیری میکنند.این تب سنجها را میتوان برای اندازهگیری دما از طریق دهان، مقعد یا زیر بغل استفاده کرد.هنگام تفسیر نتایج تب سنج دیجیتال، توجه داشته باشید که دمای زیر بغل (آگزیلاری) معمولاً حدود ۰.۶ درجه سانتیگراد کمتر از دمای دهان است. در مقابل، تب سنجهای مقعدی دمایی حدود ۰.۶ درجه سانتیگراد بالاتر از دمای دهان نشان میدهند. اگر قصد خرید این نوع تب سنج را دارید، تب سنج دیجیتالی آی هلث (شیائومی) گزینهای مناسب برای شما میتواند باشد.
مزایا تب سنج دیجیتال
- تب سنجهای دیجیتال میتوانند در مدت حدود یک دقیقه یا کمتر، دمای دقیق بدن را نمایش دهند.
معایب تب سنج دیجیتال
- برای دریافت نتیجه دقیق از طریق دهان، نوک تب سنج باید در زیر زبان قرار گیرد و دهان کاملاً بسته باشد. به همین دلیل، اندازهگیری از طریق مقعد برای نوزادان و کودکان خردسال دقیقتر محسوب میشود.
- اندازهگیری دمای دهان بلافاصله پس از خوردن یا نوشیدن دقیق نخواهد بود، زیرا دمای غذا یا نوشیدنی میتواند نتیجه را تغییر دهد. حداقل ۱۵ دقیقه صبر کنید.
- اندازهگیری دما از طریق مقعد ممکن است برای نوزادان و کودکان خردسال ناراحتکننده باشد.
- نباید از یک تب سنج برای اندازهگیری هم از طریق دهان و هم از طریق مقعد استفاده کرد. این موضوع ممکن است نیاز به خرید دو تب سنج مجزا داشته باشد که باید بهطور مشخص برچسبگذاری شوند.
- باتری تب سنجها باید بهطور دورهای تعویض شود. مطمئن شوید که نوع درست باتری را در دسترس دارید و نحوه تعویض آن را میدانید تا در مواقع اضطراری دچار مشکل نشوید.
تب سنج مادون قرمز
تبسنج مادون قرمز با استفاده از فناوری تشخیص امواج حرارتی بدن، دمای فرد را بدون نیاز به تماس مستقیم اندازهگیری میکند. این دستگاه در دو نوع پیشانی و گوش موجود است و به دلیل سرعت بالا، دقت مناسب و بهداشت بیشتر، بهویژه در محیطهای پزشکی، مراکز عمومی و برای استفاده خانگی محبوب است.
مزایا تب سنج مادون قرمز
- دمای بدن را در کمتر از چند ثانیه نمایش میدهد.
- نیاز به مهارت خاصی ندارد و برای کودکان و بزرگسالان مناسب است.
- نیازی به همکاری کودک ندارد و باعث ناراحتی او نمیشود.
- در صورت استفاده صحیح، نتایج دقیقی ارائه میدهد.
معتب سنج مادون قرمز
- عواملی مانند دمای اتاق، تعریق یا فاصله نامناسب میتوانند بر دقت اندازهگیری تأثیر بگذارند.
- نسبت به تبسنجهای دیجیتال معمولی گرانتر است.
- باید بهطور مرتب تمیز شود و از ضربه یا افتادن محافظت شود تا دقت خود را حفظ کند.
- فاصله نامناسب یا زاویه نادرست میتواند باعث نمایش دمای غیر واقعی شود.

تب سنج جیوهای
تب سنجهای جیوهای زمانی تنها گزینه موجود برای اندازهگیری دما بودند. به دلیل نگرانیهای ایمنی، امروزه این تب سنجها بهطور گسترده در دسترس نیستند و ممکن است در برخی کشورها استفاده از آنها غیرقانونی باشد.
مزایا
- تب سنجهای جیوهای نتایج دقیقی ارائه میدهند و میتوان از آنها برای اندازهگیری دما از طریق دهان، مقعد یا زیربغل استفاده کرد.
- این تب سنجها نیازی به باتری ندارند و همیشه آماده استفاده هستند.
معایب
- از آنجا که این تب سنجها از شیشه ساخته شدهاند، ممکن است بهراحتی بشکنند و باعث نشت جیوه سمی شوند.
- اگر شکسته شوند، ممکن است باعث بریدگی یا ورود خردهشیشه به پوست شوند.
- به دلیل ماده خطرناک جیوه، نمیتوان آنها را در سطل زباله انداخت و باید بهطور ایمن و مطابق با مقررات زیستمحیطی دفع شوند.
- خواندن دمای آنها دشوار است و باید ۳ دقیقه در جای خود باقی بمانند تا نتیجه دقیقی ارائه دهند.
تب سنج پیشانی (تمپورال)
تب سنجهای پیشانی از حسگرهای مادون قرمز برای اندازهگیری دمای شریان سطحی تمپورال که شاخهای از شریان کاروتید است، استفاده میکنند. برخی از این تب سنجها با عنوان تب سنج مادون قرمز بدون تماس شناخته میشوند. انواع تب سنجهای پیشانی که نیازی به تماس فیزیکی ندارند، به دلیل سهولت استفاده، به گزینهای محبوب در مکانهایی مانند فرودگاهها، فروشگاهها و استادیومها تبدیل شدهاند.
اندازهگیری دمای پیشانی معمولاً ۰.۶ درجه سانتیگراد (۱ درجه فارنهایت) کمتر از دمای دهان است. اگر قصد خرید این نوع تب سنج را دارید تب سنج لیزری پیشانی مایکرولایف میتواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
مزایا تب سنج پیشانی
- تب سنجهای پیشانی یا تمپورال نتایج را در عرض چند ثانیه نمایش میدهند.
- استفاده از آنها آسان است و میتوان آنها را برای نوزادان، کودکان و بزرگسالان به کار برد.
- برخی تحقیقات نشان دادهاند که تب سنجهای پیشانی ممکن است به اندازه تب سنجهای مقعدی در کودکان دقیق باشند و نتایج بهتری نسبت به تب سنجهای گوشی یا زیربغل ارائه دهند. بااینحال، این یافتهها قطعی نیستند و برخی مطالعات دیگر آن را رد کردهاند.
معایب تب سنج پیشانی
- تب سنجهای پیشانی باید بهدرستی و مطابق با دستورالعمل سازنده تنظیم شوند، در غیر این صورت نتایج دقیقی ارائه نخواهند داد.
- عواملی مانند جریان هوا، باد، سیستم گرمایش داخلی و نور مستقیم خورشید میتوانند بر دقت اندازهگیری تأثیر بگذارند.
- پوشیدن کلاه یا لباسهای ضخیم ممکن است باعث تغییر در نتیجه شود.
مقایسه دقت و کارایی هر نوع تبسنج در محیطهای مختلف
تبسنجها بر اساس فناوری و روش اندازهگیری، دقت و کارایی متفاوتی دارند. تبسنجهای دیجیتال و مادون قرمز به دلیل سرعت بالا و سهولت استفاده، گزینههای رایجی برای مصارف خانگی و پزشکی هستند. تبسنج دیجیتال معمولا دقت بالایی دارد، اما نیازمند تماس مستقیم با بدن است و ممکن است برای کودکان خردسال کمی ناراحتکننده باشد. در مقابل، تبسنجهای مادون قرمز (پیشانی و گوشی) بدون نیاز به تماس، اندازهگیری را سریعتر انجام میدهند، اما ممکن است تحت تأثیر عواملی مانند دمای محیط یا فاصله نامناسب قرار بگیرند. تبسنجهای پیشانی مخصوصا در اماکن عمومی کاربرد بیشتری دارند، اما دقت آنها در مقایسه با تبسنج مقعدی کمتر است.
تبسنجهای جیوهای که زمانی استاندارد اصلی بودند، امروزه به دلیل خطرات ناشی از شکستگی و مسمومیت جیوه کمتر مورد استفاده قرار میگیرند، اما همچنان از نظر دقت، قابل اعتماد محسوب میشوند. همچنین، اندازهگیری با این نوع تبسنجها زمانبرتر است. در مجموع، اگرچه تبسنجهای مادون قرمز سریعتر و راحتتر هستند، دقت آنها به شرایط استفاده بستگی دارد، در حالی که تبسنجهای دیجیتال و جیوهای معمولا نتایج دقیقتری ارائه میدهند، اما نیاز به تماس مستقیم و رعایت دستورالعملهای استفاده دارند.
نوع تبسنج | دقت اندازهگیری | سرعت نمایش نتیجه | مناسب برای محیطهای عمومی | مناسب برای محیطهای پزشکی | حساسیت به شرایط محیطی | ایمنی و سهولت استفاده |
دیجیتال | بالا | متوسط (~۱ دقیقه) | خیر | بله | متوسط | بالا |
مادون قرمز (گوش) | بالا | بسیار سریع (~۲ ثانیه) | بله | بله | متوسط | بالا |
مادون قرمز (پیشانی) | متوسط تا بالا | بسیار سریع (~۱ ثانیه) | بله | بله | بالا | بسیار بالا |
جیوهای | بسیار بالا | کند (~۳ دقیقه) | خیر | خیر | کم | پایین (به دلیل خطر شکستگی) |
پیشانی (تمپورال) | متوسط تا بالا | سریع (~۲-۳ ثانیه) | بله | بله | بالا | بالا |
ویژگیهای تبسنج مناسب برای کودکان، بزرگسالان و مراکز درمانی
در ادامه به بررسی ویژگیهای تبسنج مناسب برای کودکان، بزرگسالان و مراکز درمانی میپردازیم:
تبسنج مناسب برای کودکان
انتخاب تبسنج برای کودکان اهمیت زیادی دارد، زیرا باید هم دقت بالا و هم راحتی استفاده را داشته باشد. برخی از ویژگیهای مهم شامل موارد زیر است:
- کودکان معمولا در برابر اندازهگیری دما مقاومت میکنند، بنابراین تبسنجهایی که نیازی به تماس مستقیم ندارند، مانند تبسنج مادون قرمز (پیشانی یا گوشی)، گزینههای بهتری هستند.
- کودکان کمصبر هستند، پس تبسنجی که در چند ثانیه نتیجه را نمایش دهد (مانند تبسنج پیشانی یا گوشی) کاربردیتر است.
- برای نوزادان و کودکان خردسال، تبسنجهای مقعدی دقیقترین گزینه محسوب میشوند، اما به دلیل ناراحتی ممکن است همیشه بهترین انتخاب نباشند.
- استفاده از تبسنجهای جیوهای برای کودکان توصیه نمیشود، زیرا ممکن است بشکنند و جیوه سمی آزاد شود.
- برخی از تبسنجهای دیجیتال و مادون قرمز دارای نور پسزمینه و هشدار صوتی هستند که تشخیص دما را در شب آسانتر میکند.

تبسنج مناسب برای بزرگسالان
برای بزرگسالان، دقت و راحتی استفاده مهمترین معیارها هستند. ویژگیهای یک تبسنج مناسب شامل موارد زیر است:
- تبسنجهای دیجیتال دهانی و پیشانی معمولا برای بزرگسالان مناسب هستند، زیرا هم دقیق و هم آسان برای استفادهاند.
- تبسنجهایی که استفاده از آنها ساده است، مانند تبسنجهای پیشانی یا گوشی، انتخاب خوبی برای افراد مسن یا کسانی که به دنبال روشی سریع و غیر تهاجمی هستند.
- برای سالمندان یا بیمارانی که قادر به نگه داشتن تبسنج زیر زبان یا در دهان نیستند، تبسنجهای مادون قرمز گزینه بهتری هستند.
- برخی تبسنجهای دیجیتال امکان ذخیره دماهای اندازهگیریشده را دارند که برای نظارت بر تغییرات دما در طول بیماری مفید است.
تبسنج مناسب برای مراکز درمانی
در بیمارستانها و کلینیکها، معیارهایی مانند دقت، سرعت و بهداشت اهمیت بیشتری دارند. ویژگیهای مهم تبسنجهای مناسب برای مراکز درمانی عبارتند از:
- تبسنجهای مورد استفاده در مراکز درمانی باید از دقت بالایی برخوردار باشند و مطابق استانداردهای پزشکی طراحی شده باشند. تبسنجهای دیجیتال و مادون قرمز معمولاً انتخاب مناسبی هستند.
- در بیمارستانها، سرعت اندازهگیری دما اهمیت زیادی دارد، بنابراین تبسنجهای مادون قرمز (پیشانی یا گوشی) که نتایج را در چند ثانیه نمایش میدهند، گزینهای ایدهآل محسوب میشوند.
- برای کاهش انتقال عفونت، تبسنجهای مادون قرمز بدون تماس، گزینهای بهداشتی و مناسب برای استفاده در مراکز درمانی هستند. در صورت استفاده از تبسنجهای تماسی، باید سریهای یکبارمصرف برای جلوگیری از انتقال بیماری استفاده شود.
- برخی از تبسنجهای حرفهای امکان کالیبراسیون و تنظیمات پیشرفته برای افزایش دقت اندازهگیری را دارند که در محیطهای پزشکی ضروری است.
معیار | کودکان | بزرگسالان | مراکز درمانی |
نوع مناسب | مادون قرمز (پیشانی/گوشی)، دیجیتال مقعدی | دیجیتال دهانی، مادون قرمز (پیشانی) | مادون قرمز غیرتماسی، دیجیتال حرفهای |
دقت اندازهگیری | بالا (مقعدی دقیقتر) | بالا (دهانی یا پیشانی دقیق) | بسیار بالا (با قابلیت کالیبراسیون) |
سرعت اندازهگیری | بسیار سریع (چند ثانیهای) | سریع | بسیار سریع |
راحتی استفاده | بالا (بدون نیاز به همکاری کودک) | متوسط تا بالا | بسیار بالا (برای سهولت در تشخیص سریع) |
ایمنی و بهداشت | بدون جیوه، بدون تماس در صورت امکان | ایمن، بدون تماس در صورت نیاز | غیرتماسی یا استفاده از سریهای یکبارمصرف |
ویژگیهای اضافی | نور پسزمینه، هشدار صوتی، حافظه ذخیره دما | حافظه ذخیره دما، نمایش سریع نتایج | قابلیت کالیبراسیون، دقت استاندارد پزشکی |
مناسب برای | نوزادان و کودکان خردسال | بزرگسالان و سالمندان | بیمارستانها، کلینیکها، مراکز درمانی |
انتخاب تب سنج مناسب برای خانواده
انتخاب تبسنج مناسب برای خانواده به سن اعضای خانواده و نیازهای خاص هر فرد بستگی دارد. برای نوزادان و کودکان خردسال، تبسنجهای مادون قرمز پیشانی یا گوش به دلیل سرعت بالا، راحتی استفاده و عدم نیاز به تماس مستقیم، گزینهای ایدهآل هستند، اما در مواقعی که دقت بیشتر لازم باشد، تبسنج دیجیتال مقعدی دقیقتر است. برای بزرگسالان، تبسنجهای دیجیتال دهانی یا زیربغلی مناسب هستند زیرا دقت کافی را ارائه میدهند و استفاده از آنها راحت است. در مراکز درمانی نیز تبسنجهای مادون قرمز بدون تماس که دقت بالایی دارند، کاربرد دارند. بنابراین، بسته به نیاز خانواده و شرایط خاص، انتخاب مدلهای غیرتهاجمی یا دقیقتر میتواند بهترین گزینه باشد.