کاپ قاعدگی چیست؟ مزایا، عوارض و نحوه استفاده از فنجان قاعدگی

دوران پریود برای هر زنی چالش و مسائل خاص خودش را دارد و همه سعی می‌کنند که شرایطی را برای خود فراهم کنند که این دوره را راحت‌تر از سر بگذرانند. اگر زن باشید حتماً برای یک بار هم که شده به این مسئله فکر کرده‌اید که آیا جایگزین بهتری برای نوار بهداشتی وجود دارد یا نه. در سال‌های اخیر بحث در مورد استفاده از کاپ قاعدگی بسیار بالا گرفته است. با این حال هنوز خیلی‌ها این محصول را درست نمی‌شناسند و اطلاعات چندانی در مورد نحوه استفاده، مزایا و معایب آن ندارند.
احتمالاً بسیاری از افراد فکر می‌کنند دردسر استفاده از کاپ قاعدگی خیلی زیاد است و حتی به فکر استفاده از چنین وسیله‌ای هم نمی‌افتند. اما واقعیت این است که هرچیزی ارزش یک‌بار امتحان کردن را دارد و اگر قرار باشد چیزی مثل کاپ قاعدگی یک هفته پردردسر از ماه را برای‌مان کمی آسان‌تر کند، شاید باید حداقل فرصتی کوچک به آن بدهیم. برای همین در این مطلب همه اطلاعاتی که در مورد کاپ قاعدگی نیاز دارید را جمع کرده‌ایم تا راحت‌تر در موردش تصمیم بگیرید.

کاپ قاعدگی و کاربرد آن

کاپ قاعدگی قیفی کوچک و انعطاف‌پذیر است که از سیلیکون پزشکی ساخته می‌شود. این کاپ یکی از محصولاتی است که در دوران پریود می‌توانید از آن استفاده کنید و با قرار دادن‌اش در واژن، خون چرخه قاعدگی را جمع کنید. کاپ قاعدگی می‌تواند خون بیشتری را نسبت به تامپون و نوار بهداشتی در خود جا دهد و بسته به شدت خون‌ریزی تا ۱۲ ساعت نیاز به تعویض ندارد. هرچند در روزهای اول پریود بهتر است آن را زودتر عوض کنید. این کاپ قابل شست‌وشو است و می‌توانید آن را ضدعفونی کنید و دوباره استفاده کنید. همین ويژگی باعث شده تا توجه فعالان محیط زیست هم به این محصول جلب شد، چرا که نوار بهداشتی و تامپون زباله زیادی تولید می‌کنند.

ساختار کاپ قاعدگی

کاپ یا فنجان قاعدگی از دو بخش اصلی کاپ و ساقه تشکیل شده است. قسمت کاپ برای جمع‌آوری خون طراحی شده و لبه برجسته‌ای دارد که باعث می‌شود محصول بهتر در واژن قرار بگیرد و خونه از کناره به بیرون نشت نکند. قسمت ساقه در انتهای کاپ قرار دارد و برای وارد و خارج کردن کاپ از واژن استفاده می‌شود.

نحوه انتخاب سایز کاپ قاعدگی

یکی از مسائل مهمی که هنگام خرید کاپ قاعدگی با آن مواجه می‌شوید، انتخاب و تشخیص سایز مناسب است. برای انتخاب سایز مناسب باید مواردی همچون سن، حجم خون‌ریزی، تجربه بارداری و زایمان طبیعی، قدرت ماهیچه‌های کف لگن را در نظر داشته باشید. کاپ‌ها قاعدگی اغلب سه سایز کوچک ۱۵ میلی‌لیتر، متوسط ۲۲ میلی‌لیتر و بزرگ ۳۰ میلی‌لیتری دارند. معمولاً برای زنان کمتر از ۳۰ سال که زایمان طبیعی نداشته‌اند کاپ‌های کوچک‌تر توصیه می‌شود. برای خانم‌های بالای ۳۰ سال که پریود سنگین دارند یا زایمان طبیعی را تجربه کرده‌اند کاپ‌های بزرگ‌تر مناسب است. اگر همچنان نگران انتخاب کاپ سایز مناسب برای خودتان هستید، شاید بد نباشد از متخصص زنان مشورت بگیرید.

نحوه استفاده از کاپ قاعدگی

برای استفاده از کاپ قاعدگی باید اول با روش ورود و خروج آن آشنا شویم. این نکته را به خاطر داشته باشید که در تمامی مراحل، رعایت نظافت اهمیت زیادی دارد. همچنین موقع وارد کردن محصول در واژن باید آرامش خودتان را حفظ کنید، چرا که استرس باعث انقباض عضلات می‌شود و استفاده از کاپ را به کاری سخت تبدیل می‌کند. معمولاً برای وارد و خارج کردن کاپ سه حالت خم شدن روی زانوها، ایستاده و یک پا بالاتر از سطح زمین و روی تکیه‌گاه پیشنهاد می‌شود. شاید تجربه اول استفاده از کاپ برای‌تان چندان خوشایند نباشد، برای همین بهتر است کاپ را با لوبریکانت یا آب کمی خیس کنید تا راحت‌تر وارد واژن شود.

مراحل ورود کاپ قاعدگی به واژن

وارد کردن درست کاپ قاعدگی به واژن بسیار مهم است، چون جلوی نشت احتمالی را می‌گیرد و باعث می‌شود خیلی راحت و بدون دردسر به فعالیت‌های روزانه خود برسید. در ادامه مراحل وارد کردن کاپ به واژن را توضیح می‌دهیم:

• دست‌ها را کامل بشویید.
• کاپ استریل و ضدعفونی شده را از وسط تا کنید، به شکلی‌ که لبه آن به سمت بالا قرار بگیرد.
• کاپ را به همین شکل درون کانال واژن قرار دهید.
• زمانی که کاپ وارد واژن شد، همچنان آن را به داخل فشار دهید تا کل فنجان و پایه آن درون واژن قرار بگیرد. فنجان پریود که حالت ارتجاعی دارد باید درون واژن باز شود تا یک محفظه ایجاد کند که خون درون آن جمع شود و به بیرون نشت نکند.
• برای اینکه مطمئن شوید کاپ درست وارد شده است، پایه آن را بگیرید آن را در واژن بچرخانید.
• اگر کاپ قاعدگی درست در واژن قرار بگیرد، نباید آن را حس کنید؛ بلکه باید بتوانید بدون ترس از افتادن فنجان راحت بنشینید، راه بروید، بپرید و کارهای روزمره خود را بدون دغدغه انجام بدهید. برای اطمینان از اینکه کاپ به درست در جای خود قرار گرفته است، بخش انتهایی آن را بکشید. اگر چسبندگی و مقاومتی حس کردید یعنی در جای درست خود قرار گرفته است. اما اگر فکر می‌کنید که کاپ به درستی قرار نگرفته و باز نشده است باید آن را بیرون بیاورید و دوباره مراحل را تکرار کنید.

مراحل خروج کاپ قاعدگی از واژن

• همان طور که قبلاً گفتیم رعایت نظافت هنگام استفاده از کاپ قاعدگی بسیار ضروری است، پس قبل از هرکاری اول دست‌تان را بشویید.
• انگشت شست و اشاره را وارد واژن کنید تا ساقه کاپ را پیدا کنید.
• می‌توانید از ماهیچه‌های ناحیه کمک بگیرید و کاپ را به بیرون فشار دهید تا کار برای‌تان راحت شود.
• به آرامی بدنه کاپ را فشاردهید تا لبه آن آزاد شود.
• در نهایت کاپ را به حالتی که لبه آن رو به بالا باشد از واژن خارج کنید.

نحوه شست‌وشو و ضدعفونی کردن کاپ قاعدگی

از مهم‌ترین نکات استفاده از کاپ پریود، شست‌وشو و ضدعفونی‌کردن درست آن هنگام استفاده در شروع دوره پریود و همچنین در طول این دوره است. در ابتدای هر دوره و قبل از استفاده باید کاپ خودتان را ضدعفونی کنید. برای این کار آب را در یک ظرف بجوشانید و کاپ را به مدت ۱۰ دقیقه در آب جوش غوطه‌ور کنید. بعد از سرد شدن می‌توانید از کاپ استفاده کنید.
اما شست‌شوی کاپ در طول دوره و پس هر بار تخلیه هم ضروری است. باید به خاطر داشته باشید که کاپ را پس از خالی کردن با آب سرد بشویید و بعد خشک کردن، دوباره از آن استفاده کنید. اگر فکر می‌کنید کاپ هنوز به‌خوبی تمیز نشده است، می‌توانید از آب گرم و شوینده‌های غیرمعطر هم برای شست‌وشو استفاده کنید.

نکات مراقبتی بعد از استفاده از کاپ قاعدگی

کاپ قاعدگی شاید جایگزین ایده‌آلی برای نوار بهداشتی باشد، اما باید هنگام استفاده و حتی پس از مصرف نکات بهداشتی را به‌خوبی رعایت کنید. در ادامه در مورد بعضی از این نکات صحبت می‌کنیم:

• بعد از اتمام دوره پریود هم مانند زمان شروع، کاپ را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه درون آب جوش بگذارید تا ضدعفونی و استریل شود.
• کاپ‌های قاعدگی را می‌توان برای مدت‌ها استفاده کرد. تا جایی که با مراقبت درست از آن حتی تا ۱۰ سال هم قابلیت استفاده دارد.
• کاپ‌های یک‌بار مصرف را باید بعد از استفاده دور انداخت.
• پس از ضدعفونی کردن کاپ در پایان دوره، کاپ را در هوای آزاد و ترجیحاً با آفتاب مستقیم خشک کنید و در کیسه نخی مخصوص نگهداری قرار دهید. کاپ را در کیسه‌های پلاستیکی که هوا در آن جریان ندارد، نگذارید.

موارد منع مصرف کاپ قاعدگی

با وجود اینکه کاپ قاعدگی از سیلیکون پزشکی ساخته می‌شود، اما استفاده از آن به برخی افراد توصیه نمی‌شود:

• افراد مبتلا به هرگونه بیماری دهانه رحم: استفاده از کاپ قاعدگی به کسانی که انواع بیماری‌های دهانه رحم، از جمله بیرون‌زدگی دهانه، مبتلا هستند توصیه نمی‌شود. چون علائم دردناک بیماری را تشدید می‌کند.
•  افراد مبتلا به آندومتریوز: از آنجا که با کاپ قاعدگی، خون پریود مدتی در بدن می‌ماند می‌تواند بر پیشرفت بیماری تأثیر بگذارد.
• استفاده از تجهیزات ضدبارداری داخل رحم: هرچند مطالعات این احتمال را رد کرده‌اند، اما در برخی موارد نادر ممکن است کاپ قاعدگی روی تجهیزات داخل رخمی مثل IUD اثر بگذارد.
• آسیب به هایمن: کاپ قاعدگی درون مجرای واژن قرار می‌گیرد. بنابراین استفاده از آن برای دخترانی که نمی‌خواهند هایمن‌شان آسیب ببیند، توصیه نمی‌شود.
• داشتن سابقه سندروم شوک سمی: سندروم شوک سمی از خطرناک‌ترین عفونت‌های مرتبط با محصولات قاعدگی است. این شوک در اغلب موارد بر اثر به‌جا ماندن تامپون در واژن اتفاق می‌افتد. اما در موارد بسیار نادر در افرادی که از کاپ قاعدگی استفاده می‌کنند هم ممکن است این اتفاق رخ بدهد. اما طبق پژوهش،‌ خطر این شوک با استفاده از کاپ قاعدگی بسیار ناچیز و پایین است.
• حساسیت به سیلیکون: ‌اگر به سیلیکون حساسیت داشته باشید، نمی‌توانید از این محصول استفاده کنید.

در نهایت اگر در مورد استفاده از فنجان قاعدگی شک و تردیدی دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

کاپ قاعدگی یا نوار بهداشتی

همه خانم‌ها تجربه استفاده از نوار بهداشتی را دارند و مزایا و معایب آن به‌خوبی با خبرند. نوارهای همچنان برای افرادی که به تازگی اولین پریودهای خود را تجربه می‌کنند گزینه‌ای ایده‌آ‌ل هستند. اگر دوست ندارید چیزی وارد واژن خود کنید نوار بهداشتی انتخاب اول شما خواهد بود. و البته با استفاده از نوار بهداشتی هیچ خطری در رابطه با سندروم شوک سمی شما را تهدید نمی‌کند.

از طرف دیگر معایب نوار بهداشتی هم کاملاً مشخص است. حتی نازک‌ترین نوارهای بهداشتی هم از روی بعضی لباس‌ها قابل مشاهده است و شاید این مسئله برای خیلی‌ها خوشایند نباشد. با نوارهای بهداشتی نمی‌توان راحت ورزش کرد یا به استخر رفت و همیشه نگران جابه‌جایی و حرکت نوارها هستید.

مزایا و معایب استفاده کاپ قاعدگی

کاپ قاعدگی هم مانند هر وسیله دیگری مزایا و معایبی دارد که در ادامه آن‌ها برمی‌شماریم تا در نهایت با دانستن آن‌ها بتوانید بهتر تصمیم بگیرد.

مزایا:

• نیاز کمتر به تعویض: می‌توانید از کاپ قاعدگی به مدت ۶ الی ۱۲ ساعت بدون خال کردن آن استفاده کنید. هرچند توصیه می‌کنیم در دفعه‌های اول هر سه یا چهار ساعت آن را تخلیه کنید تا درک بهتری از میزان پر شدن آن داشته باشید.
• مقرون‌به‌صرفه بودن: در زمان خرید کاپ هزینه بیشتری نسبت به نوار بهداشتی می‌پردازید. اما با خریدن آن تا چندین سال نیازی به خرید هیچ محصول دیگری ندارید و می‌توانید همان کاپ را بارها ضدعفونی کنید و از آن استفاده کنید.
• بوی نامطبوع کمتر: با استفاده از فنجان پریود، خون در معرض هوا قرار نمی‌گیرد و در نتیجه بوی نامطبوع کمتری تولید می‌شود.
• دوست‌دار محیط‌زیست: مصرف کاپ قاعدگی باعث می‌شود از مصرف نوار بهداشتی و تامپون بی‌نیاز شوید و در نتیجه زباله‌های کمتری تولید می‌شود.
• سلامت بیشتر: کاپ قاعدگی به دلیل نداشتن مواد شیمیایی نسبت به سایر محصولات بهداشتی دوران پریود، سالم‌تر است.
• راحتی بیشتر: می‌توانید خیلی راحت هنگام استفاده از کاپ ورزش کنید، استخر بروید و دوش بگیرید.

معایب:
معایب استفاده از کاپ قاعدگی بیشتر به درک و شناخت پایین نسبت به این محصول برمی‌گردد که می‌توان با رعایت نکات مختلف آن‌ها را برطرف کرد.

• سختی پیدا کردن اندازه مناسب کاپ قاعدگی.
• سختی قرار دادن و بیرون آوردن کاپ برای افراد.
• خارش واژن و مشکلات دیگر، در صورت رعایت نکردن نظافت.
• درد و ناراحتی و نشتی، در صورت قرارگیری نادرست کاپ.

نتیجه‌گیری

حالا که مزایا و معایب نوار بهداشتی و کاپ قاعدگی را برشمردیم باید به این سؤال پاسخ بدهیم که کدام گزینه بهتر است. کاپ قاعدگی نسبت به نوار بهداشتی و حتی تامپون مزایای متعددی دارد. اما در صورت انتخاب سایز نامناسب، استفاده نادرست یا ابتلا به برخی بیماری‌ها، ممکن است در استفاده از آن دچار مشکل شوید. بنابراین توصیه می‌کنیم پیش از خرید کاپ تمامی این موارد را بسنجید یا با پزشک خود مشورت کنید.
اما با همه این چیزهایی که گفتیم، واقعیت این است که هیچ انتخاب بهتر و بدتری وجود ندارد. ممکن است نوار بهداشتی برای عده‌ای بهتر باشد و کاپ قاعدگی برای افراد دیگری مناسب به نظر برسد. شما می‌توانید بسته به نیاز و موقعیت از هر محصولی که بخواهید استفاده کنید و در نهایت تصمیم با شماست. این نکته را هم فراموش نکنید که تنها یک راه وجود دارد که بفهمید کاپ قاعدگی برای شما مناسب است یا نه. باید این محصول را تهیه و آن را امتحان کنید.